«Ανάπτυξη συμπληρώματος διατροφής βασισμένου στα τεύτλα και τη ρόκα για την βελτίωση της αθλητικής επίδοσης και την αντιμετώπιση των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου του μεταβολικού συνδρόμου»
Η ερευνητική πρόταση με τίτλο: «Ανάπτυξη συμπληρώματος διατροφής βασισμένου στα τεύτλα και τη ρόκα για την βελτίωση της αθλητικής επίδοσης και την αντιμετώπιση των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου του μεταβολικού συνδρόμου» και ακρωνύμιο «VEGNO +» χρηματοδοτήθηκε στα πλαίσια της Παρέμβασης «Συμπράξεις Επιχειρήσεων με Ερευνητικούς Οργανισμούς» του Β΄ κύκλου της Ενιαίας Δράσης Κρατικών Ενισχύσεων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας «ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ».
Στο Έργο συμμετέχουν 4 φορείς: το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΕΑ) ως συντονιστής-φορέας, και ως συνεργαζόμενοι φορείς: το Τμήμα Φαρμακευτικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και η εταιρεία PHARMAGNOSE ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΕ ως τεχνοβλαστός του ΕΚΠΑ.
Το «VEGNO +» αποτελεί την υλοποίηση μιας ιδέας, της οποίας ο στόχος είναι η πιλοτική ανάπτυξη ενός φυτικού συμπληρώματος διατροφής (VEGNO+) το οποίο θα είναι χρήσιμο τόσο σε υγιείς καταναλωτές που επιθυμούν την βελτίωση της ικανότητας άσκησης και των αθλητικών τους επιδόσεων, όσο και σε ασθενείς με προδιάθεση για μεταβολικό σύνδρομο (ΜΣ) το οποίο είναι ένας συνδυασμός παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου με μεταβολικό υπόβαθρο με πολλαπλό αρνητικό αντίκτυπο σε δείκτες υγείας και εντοπίζεται συνολικά σε ένα ποσοστό άνω του 25% του ενήλικου Παγκόσμιου πληθυσμού.
Το VEGNO+ έχει σχεδιαστεί ως ένα «έξυπνο συμπλήρωμα» που προέρχεται από εκχυλίσματα λαχανικών πλούσιων σε αζωτούχες και θειούχες ενώσεις όπως είναι η ρόκα, και τα παντζάρια. Οι ενώσεις αυτές απελευθερώνουν στον οργανισμό μόρια – όπως το μονοξείδιο του αζώτου (NO) και το υδρόθειο (H2S) – τα οποία εμφανίζονται σε χαμηλή συγκέντρωση σε ασθενείς με ΜΣ, ενώ παράλληλα έχουν αποδεδειγμένες θετικές επιδράσεις στο μεταβολισμό (αντιστροφή της αντοχής στη ινσουλίνη, αντιυπερλιπιδαιμική και αντιαθηροσκληρωτική δράση), αλλά και ισχυρή καρδιοπροστατευτική, αγγειοδιασταλτική, αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση.
Το «VEGNO +» έρχεται να προσφέρει:
- Την ανάπτυξη πρωτοκόλλων για την παραλαβή εμπλουτισμένων κλασμάτων και την απομόνωση καθαρών μορίων από τεύτλα και ρόκα με εφαρμογή «πράσινων» τεχνολογιών εκχύλισης.
- Τη δημιουργία «έξυπνων μιγμάτων» από τα δραστικότερα κλάσματα / εκχυλίσματα με στόχο τη μεγιστοποίηση της δραστικότητας και εν συνεχεία τον καθορισμό του δοσολογικού σχήματος μέσω βιοδοκιμών.
- Την απόδειξη της αποτελεσματικότητας των κλασμάτων και των απομονωμένων ουσιών με in vitro και in vivo δοκιμασίες για την πρόληψη του μεταβολικού συνδρόμου και την βελτίωση της ικανότητας άσκησης σε ζωικά πρότυπα.
- Την πιθανή επίδραση του επιλεγμένου «έξυπνου» μίγματος σε υγιείς εθελοντές που επιθυμούν να βελτιώσουν την ικανότητα άσκησης, καθώς και να προλάβουν την εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου.
- Την πιλοτική ανάπτυξη του προϊόντος με την κωδική ονομασία VEGNO+ που θα έχει βελτιωμένη δραστικότητα, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια σε σχέση με άλλα ήδη υπάρχοντα προϊόντα που κυκλοφορούν στην διεθνή αγορά.
Αποτελέσματα του Έργου
Επί του παρόντος έχουν ολοκληρωθεί δύο κλινικές μελέτες. Στην 1η μελέτη με τίτλο «Η επίδραση της παρατεταμένης κατανάλωσης εκχυλίσματος από παντζάρι και ρόκα, σε άτομα με προδιάθεση για την ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου», τα αποτελέσματά της ανέδειξαν μία μικρή αλλά μη στατιστικά σημαντική μείωση των επιπέδων αρτηριακής πίεσης κατά τη δοκιμασία κατανάλωσης του «έξυπνου» συμπληρώματος διατροφής επί 4 εβδομάδες σε 17 εθελοντές/ντριες με προδιαθεσικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του ΜΣ. Δεν βρέθηκαν ωστόσο σημαντικές θετικές αλλαγές σε δευτερεύοντες δείκτες λιπιδαιμικού προφίλ, φλεγμονής και οξειδωτικού στρες που αξιολογήθηκαν. Παρόλα αυτά αξίζει να σημειωθεί όσον αφορά την ασφάλεια της μακροχρόνιας κατανάλωσης του φυτικού εκχυλίσματος ότι δεν επηρέασε αρνητικά κανέναν από τους μετρήσιμους δείκτες ηπατικής λειτουργίας, και φλεγμονής. Ενώ παράλληλα επισημαίνεται, ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό των εθελοντών/τριών αποχώρησε από τη μελέτη λόγω γαστρεντερικών διαταραχών, δείγμα ότι το σκεύασμα ήταν ανεκτό από την συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων.
Στη 2η κλινική δοκιμή που έλαβε χώρα στα εργαστήρια του Τμήματος Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, με τίτλο «Η επίδρασης της οξείας κατανάλωσης εκχυλίσματος από παντζάρι και ρόκα, στην αθλητική απόδοση», μελετήθηκε η επίδραση της κατανάλωσης ~350mg νιτρικών 3 ώρες πριν από μία δοκιμασία μέχρι εξάντλησης σε κυκλοεργόμετρο σε 12 υγιείς, μη καπνιστές, φυσικά δραστήριους άνδρες. Στα επίπεδα των νιτρικών στο αίμα υπήρξε μία στατιστικά σημαντική αύξησή τους στη δοκιμασία με την κατανάλωση του σκευάσματος στις 3 ώρες και η οποία αυξημένη συγκέντρωση διατηρήθηκε ακόμα και 24 ώρες μετά το πέρας της δοκιμασίας απόδοσης. Δεν παρατηρήθηκε ωστόσο κάποια στατιστικά σημαντική μεταβολή στους μετρούμενους δείκτες απόδοσης (χρόνος μέχρι εξάντλησης, τιμές γαλακτικού οξέος, υποκειμενική αντιλαμβανόμενη κόπωση κ.α) όπως επίσης και στους δείκτες οξειδωτικού στρες, μυϊκής φθοράς και αντιοξειδωτικής ικανότητας. Πιθανοί λόγοι για τους οποίους δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές, έχουν να κάνουν με το επίπεδο της φυσικής κατάστασης των εθελοντών, το χρησιμοποιηθέν πρωτόκολλο άσκησης για την εκτίμηση της αθλητικής απόδοσης, καθώς και την καταναλωθείσα τελικώς ποσότητα των νιτρικών.
Μέρος των αποτελεσμάτων των παραπάνω μελετών έχει υποβληθεί προς δημοσίευση και βρίσκονται υπό κρίση σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Ενώ επίσης έως τώρα έχουν πραγματοποιηθεί πολλές ανακοινώσεις σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά συνέδρια.
Στοιχεία επικοινωνίας
Καθηγητής Ιωάννης Μανιός, Επιστημονικός Υπεύθυνος για το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, e-mail: manios[at] hua [dot] gr
